โดย นายแพทย์พิเชฐ แสงทองศิลป์

พังผืดทับเส้นประสาทมือ หรือชื่อเท่ๆ ภาษาหมอว่า carpal tunnel syndrome (คาร์พัล ทันเนิล ซินโดรม) แปลตรงๆ ว่า กลุ่มอาการของอุโมงค์ข้อมือ (แปลแล้วยิ่งงงไปใหญ่)

ถ้าอย่างนั้น เรามาทำความรู้จักโรคนี้ตามชื่อภาษาไทยจะเข้าใจง่ายกว่า เริ่มจากเส้นประสาทมือที่ว่าคืออวัยวะส่วนไหน ในที่นี้คือเส้นประสาท median (มีเดียน) ที่วิ่งมาจากไหล่ ศอก ผ่านข้อมือ ไปสิ้นสุดที่ปลายนิ้ว โดยเส้นประสาทนี้มีหน้าที่ 2 อย่าง คือ

1.รับความรู้สึกนิ้วหัวแม่มือ นิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนาง (ครึ่งนิ้ว)

2.ควบคุมกล้ามเนื้ออุ้งหัวแม่มือ


พังผืด มาจากไหน?

ที่กลางอุ้งฝ่ามือ จะมีแผ่นเนื้อเยื่อคลุมปิดเส้นประสาทอยู่ มีชื่อเท่ๆ ว่า transverse carpal ligament (แทรนซเวิร์ส คาร์พัล ลิกกะเมินท์) เรามาตั้งชื่อง่ายๆ กันเองว่า 'แผ่นเอ็นฝ่ามือ' แล้วกันครับ

โครงสร้างฝ่ามือเราเมื่อตัดตามแนวขวางจะมีลักษณะเป็นอุโมงค์ ที่มีพื้นอุโมงค์และผนังอุโมงค์เป็นกระดูกข้อมือ มีแผ่นเอ็นฝ่ามือเป็นหลังคาคลุมเอ็น รวมถึงเส้นประสาทมีเดียนที่วิ่งลอดผ่านช่องอุโมงค์นี้ เมื่อมีปัจจัยบางอย่างเช่น การใช้งานข้อมือหนัก ใช้งานท่าซ้ำๆ ทำให้เอ็นแผ่นฝ่ามือนี้หนาตัวขึ้น จนกลายเป็น 'พังผืด' ที่หนาแข็ง และดันลงไปเบียดทับเส้นประสาทที่อยู่ในอุโมงค์ ส่งผลให้เส้นประสาทมีเดียนที่ถูกกดทับไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ และมีอาการ 5️ ข้อต่อไปนี้ คือ

1. ชานิ้วมือ หัวแม่มือ นิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนางครึ่งนิ้ว ตามหน้าที่ของเส้นประสาทมีเดียน แต่ก็มีบางรายที่ชาทั้ง 5 นิ้วเลย ที่สำคัญคือ จะไม่ชาถึงฝ่ามือ แต่ชาเฉพาะนิ้วเท่านั้น

2. ปวดเสียวๆ ข้อมือจนถึงปลายนิ้ว เป็นอาการปวดเส้นประสาท คือ ปวดชา ปวดเสียวๆ แปร๊บๆ เหมือนถูกไฟฟ้าช็อต หรือบางรายอาจปวดแสบร้อนจากข้อมือไปปลายนิ้ว หรือร้าวย้อนมาที่แขนก็พบได้

3. ชามือจนต้องตื่นกลางดึก หลายรายเมื่อนอนหลับไปแล้ว กลางดึกหรือเกือบเช้าจะปวดชามือมาก จนต้องตื่นมาสะบัดมือเพื่อให้อาการดีขึ้น

4. นิ้วหัวแม่มืออ่อนแรง ในรายที่มีการกดทับเส้นประสาทรุนแรง จะทำให้การควบคุมกล้ามเนื้อหัวแม่มือแย่ลง เมื่อหงายมือวางบนโต๊ะ จะไม่ค่อยมีแรงยกชูหัวแม่มือชี้ขึ้น ถ้าอาการถึงขั้นนี้ต้องรีบพบแพทย์ เพื่อพิจารณาผ่าตัด

5. กล้ามเนื้ออุ้งหัวแม่มือลีบ ในรายที่มีการกดทับรุนแรงและเรื้อรัง กล้ามเนื้ออุ้งหัวแม่มือจะลีบลง จนไม่สามารถใช้งานหัวแม่มือได้ตามปกติ เช่น ไม่สามารถติดกระดุม หยิบกุญแจไข หรือใช้ปลายนิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้หยิบของชิ้นเล็กได้ แบบนี้ถือว่าอาการรุนแรงมาก ไม่ควรรอช้า ให้ปรึกษาแพทย์ เพื่อพิจารณาผ่าตัดและฟื้นฟูกล้ามเนื้ออุ้งหัวแม่มือโดยเร็ว

สรุปว่า ถ้าคุณชานิ้วมือ ปวดแปร๊บๆ เสียวข้อมือไปจนถึงปลายนิ้ว หรือปวดชาจนต้องตื่นกลางดึก ให้สงสัยว่าจะเป็นโรคพังผืดทับเส้นประสาทมือ ยิ่งถ้ามีอาการกล้ามเนื้ออุ้งหัวแม่มืออ่อนแรง ติดกระดุม ไขกุญแจ หยิบของชิ้นเล็กลำบาก แสดงว่าเป็นมากแล้ว ต้องรีบปรึกษาแพทย์

โรคพังผืดทับเส้นประสาทเป็นโรคที่พบได้บ่อย และถ้าคุณมีอาการชามือ ถึงแม้จะไม่ใช่โรคนี้ ก็ควรได้รับการตรวจวินิจฉัย เพื่อหาสาเหตุ และรับการรักษาให้หาย เพื่อผลการรักษาที่ดีที่สุด

ขอให้ทุกท่านดูแลตัวเองอย่างเข้าใจ มีเส้นประสาทมือที่สุขภาพดี จะได้ใช้มือได้อย่างแข็งแรงครับ